باستان شناسی پارینه سنگی در ایران

امسال دنیای باستان‌شناسی و دیرین‌انسان‌شناسی هم مثل سایر رشته‌ها زیر سایه سنگین همه‌گیری و قرنطینه دوران دشواری را گذراند. اما با وجود این، محدودیت‌ها و کم‌شمار بودن پژوهش‌های میدانی، انتشار نتایج پژوهش‌ها و یافته‌های جدید مثل سال‌های اخیر کماکان ادامه داشت. در این نوشتار ابتدا مروری دارم بر منتخبی از کشفیات و پژوهش‌های باستان‌شناسی پارینه‌سنگی و دیرین‌انسان‌شناسی از گوشه و کنار جهان و سپس به کشفیات پارینه‌سنگی مهم در ایران و عراق می‌پردازم. برای دریافت فایل اینجا را ببینید باستان شناسی پارینه سنگی در ایران...ادامه مطلب

غار وزمه در جنوب شرق اسلام آباد غرب، در ارتفاعات قاضی وند در استان کرمانشاه قرار دارد. کشف مجموعه بزرگی از بقایای جانوری اواخر پلیستوسن، دندان آسیای کوچک یک کودک نئاندرتال و همچنین بقایای انسانی و مواد فرهنگی اوایل هولوسن (نوسنگی و مس سنگی) در این غار و سالیابی شماری از آنها اطلاعات مهمی درباره استقرارهای انسانی، جانوری و دیرینه محیط آنها طی دوره های مذکور در غرب زاگرس را ارایه کرده است. با توجه به اهمیت این یافته ها که عمدتا خارج از بستر اولیه به دست آمده اند، برنامه کاوش مجدد این این غار و بررسی اطراف آن در پاییز سال 1398 انجام شد. هدف این برنامه گمانه زنی در انتهای غار وزمه به منظور شناسایی نهشته های برجا، سرند نهشته های حاصل از حفاری غیر مجاز در دامنۀ مقابل غار بمنظور گردآوری بقایای جانوری، سفال، دست ساخته ها و سایر بقایای احتمالی و بررسی اطراف غار وزمه به شعاع چند کیلومتر بمنظور شناسایی سایر مکانهای احتمالی و منابع سنگ خام در محدودۀ غار بود.  برای دریافت فایل اینجا را ببینید.منبع: بیگلری، فریدون، مرجان مشکور، سونیا شیدرنگ، مرتضی رحمتی، حسین داودی، امیر ساعد موچشی، کمال طاهری، سجاد سمیعی و کامیار عبدی 1399، کاوش در غار وزمه و بررسی منطقه اطراف آن در کوه های قاضی‌وند، دشت اسلام آباد غرب، کرمانشاه 1398، مجموعه مقالات کوتاه هجدهمین گردهمایی سالانه باستان شناسی ایران، گردآورنده: روح اله شیرازی، صص 144-137، پژوهشکده باستان‌شناسی، پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، تهران باستان شناسی پارینه سنگی در ایران...ادامه مطلب

در پی انتشار مصاحبه ای با ایسنا درباره غارهای کرمانشاه در اردیبهشت نودونه، به درخواست مهندس کمال طاهری، سردبیر ماهنامه کرمانشاهاب، مصاحبه مفصلتری دراینباره داشتم که فایل پی دی اف آنرا می توان باستان شناسی پارینه سنگی در ایران...ادامه مطلب

موقعیت جغرافیایی البرز در جنوب دریای کاسپی، بین قفقاز در غرب و آسیای میانه در شرق، همراه با تنوع چشمگیر زیست‌محیطی آن، باعث شده این منطقه نقش مهمی در پراکنش جوامع انسانی پارینه‌سنگی و فرهنگ‌های آنها ط باستان شناسی پارینه سنگی در ایران...ادامه مطلب

 سال میلادی 2019 را می‌توان سالی پربار برای باستان‌شناسی پارینه‌سنگی و دیرین‌انسان‌شناسی دانست. کشفیات جدید در قاره‌های مختلف و انتشار نتایج پژوهش‌های چند ساله اخیر ما را به درک بهتر تاریخ پراکنش جوام باستان شناسی پارینه سنگی در ایران...ادامه مطلب

انسان‌های نئاندرتال کماکان در ماه‌ نخست سال میلادی جدید خبرساز بودند. در اینجا به دو مورد از یافته‌های اخیر از ایتالیا و روسیه می پردازم. یکی از این موارد کشف شواهدی از صید صدف در کف دریای مدیترانه تو باستان شناسی پارینه سنگی در ایران...ادامه مطلب

 نخستین انسان‌های ساکن ایران چه کسانی بودند و تاریخ حضور آن‌& باستان شناسی پارینه سنگی در ایران...ادامه مطلب

بیگلری، فریدون (1391)، تاریخچة پژوهش‌های پارینه‌سنگی ایران از آغاز تا اواخر دهة هفتاد، در مجموعه مقالات هشتاد سال باستان شناسی ایران، به کوشش یوسف حسن زاده و شیما میری، جلد 2، صص. 48-7، نشر پازینه با همکاری موزه ملی ایران و پژوهشکده باستان شناسی، تهراننخستین گام‌های جدی در پژوهش‌های پارینه‌سنگی ایران پس از جنگ جهانی دوم را کارلتن کوون برداشته است. فعالیت‌های میدانی باستان‌شناسان امریکایی، کانادایی، انگلیسی، دانمارکی و باستان‌شناسان برخی کشورهای دیگر در دهة 1330خ (1950م) تا اواسط دهة 1350خ (1970م) اطلاعات ما را از فرهنگ‌های پارینه‌سنگی ایران، خصوصاً د باستان شناسی پارینه سنگی در ایران...ادامه مطلب

یکی از راههایی که باستان شناسان از طریق آن می توانند اطلاعاتی از نحوه استفاده انسانهای پارینه سنگی از محیط اطرافشان کسب کنند، بررسی جنس سنگهای استفاده شده در ابزار سازی است. سنگ آتشزنه یا چخماق از انواع سنگ مرغوبی است که در این دوره بکرات استفاده می شد. این نوع سنگ سیلیسی اغلب یا به شکل میان لایه های نه چندان ضخیم یا به شکل گرهک  در سنگ آهک یافت می شود. فرسایش صخره ها در دراز مدت باعث پراکنش قطعات سنگ آتشزنه در دامنه ها می شود که در نهایت به بستر مسیلها و رودخانه ها می رسند. جوامع دوره پارینه سنگی از هر دو نوع منابع اولیه و ثانویه سنگ آتشزنه استفاده می باستان شناسی پارینه سنگی در ایران...ادامه مطلب

در شماره های اخیر مجله باستان شناسی ایران که در آبان ماه 1392 منتشر شده، مقالاتی درباره چند پژوهش جدید پارینه سنگی در ایران منتشر شده که در پستهای بعدی به آنها خواهم پرداخت.

برای اطلاعات بیشتر درباره شماره های جدید این مجله لطفا تارنمای ایران بوم را ببینید.

باستان شناسی پارینه سنگی در ایران...